Sebaik konsep Malaysia MADANI diumumkan pada Januari lalu oleh Kerajaan Perpaduan, boleh dikatakan, ia diterima dengan lebih sepi daripada jenama parti pemerintah terdahulu seperti Keluarga Malaysia, Prihatin, dan 1Malaysia, kebanyakannya kerana ia adalah akronim yang terdengar asing.
Orang ramai bergurau dalam talian bahawa mereka perlu menggunakan istilah tersebut di Google untuk mengetahui maksud istilah tersebut manakala jenama sebelumnya adalah istilah umum Bahasa Malaysia yang jelas.
Namun benarkah MADANI mempunyai kepentingan unik kepada pentadbiran semasa bukan sahaja kerana ia bertujuan untuk merangkum nilai-nilai kerajaan perpaduan tetapi kerana bentuk kerajaan yang unik itu sendiri?
Banyak laporan media terarah kepada penganalisis politik, ahli sosiologi dan aktivis Islam tentang bagaimana konsep itu mencerminkan matlamat pentadbiran untuk menangani landskap semasa politik partisan terpolarisasi dan konservatisme agama yang semakin meningkat.
Ulama dari badan pemikir Institut Darul Ehsan, yang terlibat dengan Anwar dalam membangunkan konsep MADANI, juga bercakap tentang cabaran yang mereka hadapi dalam menjadikan idea itu difahami dalam kalangan rakyat Malaysia biasa.
Mereka menjelaskan bagaimana Malaysia MADANI bertujuan untuk menyediakan alternatif kepada Ketuanan Melayu-Muslim (ketuanan Melayu-Islam), ideologi yang telah menguasai politik Malaysia selama enam dekad.
MADANI, kata mereka, adalah kunci untuk mencapai cita-cita Bangsa Malaysia yang telah mengelak kerajaan terdahulu, dan untuk menyediakan ukuran kestabilan bagi pentadbiran.
Slogan Malaysia MADANI adalah pandangan peribadi Anwar, kata Khairul Ariffin Munir dari Institut Darul Ehsan.
“Beliau bercakap tentang membina masyarakat MADANI bermula pada 1970-an. Beliau mengadakan konvensyen besar mengenai masyarakat Madani pada tahun 1996.
“Asal perkataan ialah bahasa Arab tetapi ia telah pun diterima masuk ke dalam Bahasa Malaysia dan terdapat dalam Kamus Dewan. MADANI bermaksud berkembang mental, rohani dan material. Ia berkaitan dengan pembinaan masyarakat.”
Jadi ia hanya ditujukan kepada orang Melayu Islam?
Ahli antropologi Prof Sarjit Singh Gill dari Universiti Putra Malaysia mengatakan bahawa “Malaysia MADANI” adalah penting untuk memupuk keterangkuman dan hubungan yang lebih baik antara semua rakyat Malaysia, tanpa mengira etnik atau kepercayaan.
“Saya percaya konsep Malaysia MADANI berpotensi mengukuhkan identiti Bangsa Malaysia kita. Perdana Menteri sering menegaskan bahawa teras falsafah Madani adalah amanah dan budi bahasa, yang penting untuk pembinaan negara.
“Saya percaya bahawa kerajaan Malaysia akan mengutamakan hubungan etnik, menekankan perpaduan dalam kepelbagaian. Apabila kita bercakap tentang perpaduan dalam kepelbagaian, kita mesti bercakap dan menerima kepelbagaian supaya komuniti multietnik kita boleh bekerja dan hidup dalam harmoni.
Prof Sarjit menambah bahawa akar konsep Arab dan Islamis juga tidak asing kepada rakyat Malaysia bukan Islam kerana mereka telah terdedah kepada idea yang sama pada masa lalu, seperti Islam Hadhari, yang dipromosikan oleh Perdana Menteri kelima Tun Abdullah Ahmad Badawi.
“Kita sudah ada Islam Hadhari, yang memfokuskan kepada Islam ketamadunan. Malaysia Madani, saya percaya, adalah untuk membangunkan tamadun Malaysia yang progresif yang memberi tumpuan kepada kebenaran, keadilan, dan keterangkuman.
“Saya optimis rakyat Malaysia akan menerima konsep atau pendekatan MADANI untuk membina semula identiti Bangsa Malaysia. Apa yang kami perlukan ialah penglibatan dengan pihak berkepentingan lain.”
Adakah ia berlaku selepas enam bulan di kalangan orang Islam atau bukan Islam?
Khairul Ariffin berkata walaupun kesedaran di kalangan orang Islam dan bukan Islam tentang apa yang terkandung dalam Madani, dan enam nilainya, masih rendah tetapi hanya sebilangan kecil yang menolaknya.
“Tinjauan kami di kalangan semua komuniti mendapati bahawa peratusan mereka yang menyokongnya dan mereka yang tidak pasti atau tidak tahu mengenainya adalah lebih kurang sama. Kira-kira 40% dan 40%. Mereka yang menolaknya kira-kira 15%.
“Mereka yang menyokong Madani berbuat demikian kerana tindakan dan keputusan perdana menteri, seperti membantu pesawah, pekebun kecil dan usahawan.
“Mereka yang tidak pasti dibahagikan kepada dua kem – mereka yang tidak faham dan mereka yang mengamalkan sikap tunggu dan lihat kerana mahu melihat apa yang terhasil daripadanya. Apa yang positif di sini ialah tidak ramai yang menolaknya. Jika mereka tidak menyukainya, mereka akan berkata begitu.
“Dalam kalangan orang Islam, mereka memahami MADANI apabila kita mengaitkannya dengan masyarakat awal Islam di Madinah. Bagi bukan Islam mereka mahu menunggu dan melihat bagaimana Madani diterjemahkan ke dalam dasar,” katanya.
Kekaburan konsep itu tetap menjadi isu, kata Prof Wong.
“Madani tidak dijelaskan dengan berkesan dan disebarkan kepada penduduk yang lebih luas, apatah lagi bukan Islam. Tidak setakat Wawasan 2020. Baru sahaja menjadi sinonim atau kata ganti nama bagi kerajaan Anwar.
“Bagi kebanyakan orang bukan Islam yang saya perhatikan, ia adalah sesuatu yang jinak, melibatkan kemampanan dan belas kasihan, tetapi mungkin sedikit yang akan mengaitkannya dengan inovasi.
Juga, tidak mungkin orang bukan Islam melihat makna yang lebih mendalam bahawa MADANI adalah berdasarkan prinsip kewarganegaraan yang diperoleh daripada model Madinah untuk mengatasi perpecahan Muslim dan bukan Islam.”
Jadi bolehkah ia menjadi alternatif kepada Ketuanan Melayu-Muslim
Madani terlebih dahulu perlu “disenjata”, kata Prof Wong.
“Dalam masyarakat yang sangat kiasu di mana dua komuniti utama sangat cemburu antara satu sama lain, naratif kesederhanaan mungkin sihat tetapi tidak kelihatan seksi atau sahih.
“Ia perlu dirangka sebagai strategi menentang ancaman. Kerajaan tidak boleh memberitahu Melayu-Islam nasionalis yang telah memutuskan bahawa mereka berada di bawah ancaman untuk mempercayai sebaliknya, tetapi ia boleh bersetuju dengan rasa tidak selamat dan kebimbangan mereka dengan mengarahkan mereka kepada ancaman buta identiti seperti perubahan iklim, kehilangan pekerjaan yang disebabkan oleh AI, dengan ‘kelestarian’, ‘belas kasihan’ dan ‘inovasi’, jelas beliau.
Kerajaan perlu ‘mempersenjatai’ MADANI untuk menghimpunkan kedua-dua orang Islam dan bukan Islam menentang beberapa ancaman biasa. Model asal kewujudan bersama pelbagai budaya dan agama MADANI berfungsi kerana mereka juga menghadapi ancaman biasa. Buat masa ini, MADANI terlalu lembut untuk mencuri pasaran daripada ‘Ketuanan Melayu-Islam’”.
Jadi bagaimana jika ia gagal mengejar – hidup diteruskan, bukan?
Apabila Pakatan Harapan berkuasa pada 2018, pentadbiran Tun Dr Mahathir Mohamad dikepung hampir serta-merta oleh dakwaan perkauman yang menjejaskan sokongannya di kalangan orang Melayu Islam.
Ketidakstabilan politik hasutan ini akhirnya menyumbang kepada kejatuhan kerajaan Dr Mahathir pada Februari 2020. Pentadbiran Anwar kini mengalami pergolakan yang sama daripada parti-parti Pembangkang Melayu Islam yang konservatif, dan persoalan kekal tentang berapa lama ia akan bertahan.
“Pada masa lalu, strategi politik adalah menggunakan budaya ketakutan,” kata Khairul Ariffin.
“Di Malaysia, kerana kita dibahagikan mengikut kaum dan agama, budaya takut mudah digunakan untuk meraih sokongan. Madani boleh membantu meneutralkan budaya ketakutan terhadap kerajaan. Tetapi ia mengambil masa untuk menjelaskan dasar dan untuk mendapatkan orang ramai memahaminya.”
“Selain itu, MADANI disokong oleh kerajaan perpaduan yang sokongan popular di kalangan orang Melayu pada Pilihan Raya Umum ke-15 adalah bertetangga dengan parti Perikatan Nasional [Pembangkang]. Jadi kerajaan perpaduan memang mendapat banyak sokongan daripada orang Melayu.
“Apa yang penting ialah kerajaan tidak boleh berhenti mendidik orang ramai tentang maksud Madani.”
Prof Sarjit menegaskan adalah penting bagi kerajaan perpaduan untuk menentang ekstremisme agama dan politik di negara ini.
“Kerajaan Perpaduan mesti menangani cabaran ekstremisme agama dan politik yang mengancam identiti Bangsa Malaysia. Ini, saya percaya, adalah kebimbangan utama masyarakat bukan Islam.
“Ektremisme agama dan politik mesti dipandang serius kerana ia mencerminkan secara negatif imej negara di seluruh dunia.
“Pemimpin politik mesti lebih bertanggungjawab, lebih berintegriti, menunjukkan contoh yang baik kepada masyarakat, dan fokus kepada pembinaan negara.
Kami mempunyai semua undang-undang sedia ada untuk mengelakkan perkauman dan ekstremisme agama daripada merebak ke seluruh negara,” katanya.
*Subscribe Channel untuk perkembangan berita dan isu semasa tanah air serta luar negara.
https://m.youtube.com/c/themalayapost
Leave a Reply